A co to to, kto to to, czyli jak pracować nad dykcją

Odcinek cyklu #masterOFFteatr realizowanego we współpracy z Teatrem Realistycznym, poświęcony ćwiczeniom usprawniającym dykcję i regulującym tempo mowy.

Nauczysz się w tym odcinku również radzić sobie z trudnymi słowami, a także dowiesz się, dlaczego ćwiczenia dykcji z korkiem to potencjalnie szkodliwy mit – przynajmniej w przypadku osób początkujących.

Znajdziesz tu podpowiedzi, jak ćwiczyć dykcję, ale nie ćwiczenia dykcyjne jako takie, ponieważ jest to temat zbyt rozległy na jeden odcinek – trzeba ich wykonać setki, żeby przećwiczyć wymowę wszystkich głosek.

Jest to czwarty odcinek w ramach autorskiego kursu Patrycji Obary. Cykl składa się z 6 krótkich filmów dedykowanych wszystkim, którzy chcą popracować nad swoim głosem w sześciu najważniejszych obszarach: ciało, oddech, aparat mowy, dykcja, prozodia, higiena głosu.

A w praktyce? Nieważne, czy masz 15 czy 55 lat. Jeśli chcesz się rozwijać i dostać narzędzia, by w zaciszu swojego pokoju popracować nad własnym głosem – te warsztaty są dla Ciebie.

Hormony a głos – okres dojrzewania

W okresie dojrzewania głos bardzo się zmienia. Dzieje się tak z wielu powodów – między innymi dlatego, że wraz ze wzrostem ciała powiększa się krtań i wydłuża się trakt głosowy.

Hormony powodują również zmiany w obrębie samych fałdów głosowych, a to wszystko ma wpływ na głos, który zmienia się z dziecięcego w bardziej dojrzały.Warto zauważyć, że mutacja głosu zachodzi zarówno u chłopców, jak i u dziewczynek, z tym że u chłopców zmiany są dużo większe. Głos chłopięcy w okresie dojrzewania obniża się mniej więcej o oktawę, a dziewczęcy o 3-4 półtony.

W trakcie mutacji głos może płatać najróżniejsze figle. Może na przykład pojawiać się chrypka, czasem głos może zanikać zupełnie albo nagle zmieniać wysokość. Po pewnym czasie zacznie się jednak stabilizować.

Ćwiczenia głosu w tym czasie mogą ułatwić ten proces. Badania dowodzą, że głosy szkolone mogą przechodzić przez mutację płynniej, niż głosy bez treningu wokalnego. Praca nad dojrzewającym głosem wymaga jednak wyrozumiałości i cierpliwości, a także dostosowania repertuaru do nowych warunków wokalnych.

Żródło: Effect of sex hormones on human voice physiology: from childhood to senescence, V. Zamponi, R. Mazzilli, F. Mazzilli, M. Fantini

Hormony a głos – cykl menstruacyjny

W trakcie cyklu menstruacyjnego zmienia się poziom hormonów – w szczególności estrogenów i progesteronu. Jaki to ma wpływ na głos?

Z niektórych badań wynika, że głos brzmi najlepiej wtedy, kiedy poziom estrogenów jest najwyższy, czyli w czasie owulacji i tuż przed nią. Może to wynikać z tego, że estrogeny pozytywnie wpływają na kondycję błony śluzowej krtani. Poprawiają też ukrwienie fałdów głosowych.

Przed i w trakcie menstruacji jakość głosu może się zmienić – może pojawić się uczucie suchości w gardle, zmęczenie głosu, problemy z intonacją czy z zaśpiewaniem wysokich dźwięków, które normalnie przychodzą nam bez większego trudu.

Warto jednak pamiętać o tym, że to, czy odczuwamy te różnice i w jakim stopniu, jest kwestią indywidualną. Są osoby, które brzmią i czują się podobnie niezależnie od fazy cyklu. Są też osoby, których głosy przed i w trakcie menstruacji będą potrzebowały więcej czułości.

Warto wtedy dać swojemu ciału czas i komfort, którego ono potrzebuje – więcej w tym czasie pić wody i odpoczywać, a także dobierać ćwiczenia wokalne i repertuar w taki sposób, żeby nie przeciążać głosu, tylko utrzymywać go w równowadze.

Żródło: Effect of sex hormones on human voice physiology: from childhood to senescence, V. Zamponi, R. Mazzilli, F. Mazzilli, M. Fantini

Czy da się zmienić barwę głosu?

Barwa głosu to ciekawy temat. Czasem jest obszarem artystycznych poszukiwań (na przykład w danym gatunku muzycznym określona barwa głosu sprawdza się lepiej niż inne), a czasem jest ważnym elementem kariery zawodowej (brzmienie głosu może wpływać na to, jak jesteśmy postrzegani przez innych na przykład w biznesie). Barwa głosu jest ogromnie istotnym elementem budowania własnej tożsamości – na przykład w procesie tranzycji płciowej.

Z jednej strony barwa naszego głosu jest unikalna niemal jak odcisk palca. Zazwyczaj niemal natychmiast jesteśmy w stanie rozpoznać po głosie, kto do nas mówi. Wynika to z subtelnych różnic w budowie traktu głosowego każdego z nas. Dlatego też niejeden specjalista powie Wam, że barwy głosu nie da się zmienić. I to jest trochę prawda.

Ale nie do końca. Bo z drugiej strony w ramach danej barwy głosu, która jest unikalna i tylko nasza, mamy do dyspozycji całą pulę dostępnych, nazwijmy to, odcieni. Odpowiednio manipulując ruchomymi częściami traktu głosowego możemy z tej puli dość swobodnie korzystać.

Zróbmy mały eksperyment. Spróbuj na przykład powiedzieć coś jak skrzat. A teraz jak olbrzym. Jak się zmienił odcień Twojego głosu?

Pamiętaj! Ważne jest, żeby tych odcieni używać umiejętnie – nie przeciążyć przy tym głosu i nie wygenerować niepotrzebnych napięć. Jeśli zależy Ci na dobrym i trwałym efekcie, najlepiej pierwsze kroki stawiać przy wsparciu kogoś, kto wie, co w głosie piszczy ?

Ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne

Po rozgrzewce aparatu mowy i rezonatorów, którą mogliście znaleźć w poprzednich dwóch odcinkach naszych Błyskawicznych lekcji, mamy dla Was kilka ćwiczeń oddechowych od Gabrysi Cybuch. Na dokładkę Gabrysia pokaże Wam jedno ćwiczenie relaksacyjne, które może się przydać w bardziej stresujących momentach. Zapraszamy!

Jeśli macie ochotę pośpiewać, zapraszamy na zajęcia. Pracujemy również online. Na wszelkie pytania odpowiemy mailowo i telefonicznie.