Śpiew to nie tylko technika – część 1: ciało

Często, rozwijając umiejętność śpiewania, skupiamy się mocno na elementach technicznych – oddech, postawa, prawidłowa emisja głosu. I dobrze – każdy z tych czynników ma wpływ na nasz głos.

Ale czy technika to wszystko?

Odpowiedź brzmi: zdecydowanie nie!

Śpiew to nie tylko praca mięśni naszej krtani, ale skomplikowany mechanizm, na który mogą mieć wpływ najróżniejsze czynniki. Pierwszy z nich to ogólna kondycja Twojego ciała.

Pracując nad swoim głosem, zwróć uwagę na przykład na to:

– jak się w danym dniu czujesz
– czy Twoje ciało dostało odpowiednią ilość snu
– czy w ostatnich dniach udawało Ci się regularnie pić odpowiednie ilości wody
– czy przyjmujesz aktualnie jakieś leki, które mogą mieć wpływ na głos
– czy dokuczają Ci jakieś dolegliwości, które mogą się odbijać na głosie (na przykład refluks czy przeziębienie)
– w jakiej jesteś fazie cyklu (jak to może wpływać na głos, przeczytasz w jednym z wcześniejszych postów)
– czy nie ma w Twoim ciele nadmiernych napięć, które mogą wpływać na śpiewanie
– czy Twój głos nie jest dziś zmęczony po długim dniu pracy czy prób

Najskuteczniejsza praca nad głosem, to taka w uważności, miłości i szacunku do swojego ciała. Możesz dzisiaj zrobić dokładnie tyle, ile możesz.

Te góry, które zwykle masz, dziś są dla Ciebie trudne? Zostaw je na inny dzień.
W tej piosence, którą zwykle śpiewasz lekko, dziś brakuje Ci oddechu? Daj sobie na niego czas.
Tym dołom, które zawsze są dźwięczne, dziś tej dźwięczności brakuje? Popracuj nad nimi cierpliwie, pozwalając im jednocześnie na tę chwilę słabości. Ona też jest po coś.

Traktuj swój głos z dobrocią, a na pewno pięknie Ci się odwdzięczy.

Co ma miednica do śpiewania?

Zacznijmy od tego co to jest miednica i gdzie się znajduje.

Miednica – to struktura znajdująca się pomiędzy kręgosłupem a kończynami dolnymi. Można ją uznać za jeden z większych tworów kostnych w organizmie. Jej masywna budowa wzięła się z tego, że odpowiada ona za dźwiganie całego ciężaru górnej części ludzkiego ciała i amortyzowanie wywieranego przez nią nacisku na kończyny dolne.

Dlaczego jest ważna przy śpiewaniu?

Ważne jest jej ustawienie, ponieważ wszystko w naszym ciele jest połączone. Nawet źle postawiona stopa czy wypchnięcie jednego biodra do góry może spowodować nieprawidłowe ustawienie całej sylwetki. Co za tym idzie, mogą pojawić się dodatkowe napięcia, ponieważ ciało musi sobie jakoś poradzić z utrzymaniem „dziwnej” pozycji.

Powróćmy zatem do miednicy. Ze względu na wspomniane skomplikowane zależności pomiędzy strukturami naszego ciała, ułożenie miednicy jest ogromnie ważne dla pozycji naszej krtani.

Są dwie tendencje ułożenia miednicy, nad którymi warto się pochylić:

Przodopochylenie miednicy – jest wtedy, gdy, stojąc bokiem do lustra, puścisz mięśnie brzucha i widzisz, że brzuch po puszczeniu „wydął” się jeszcze bardziej do przodu, pępek jest zwrócony ku dołowi a z tylu wypięły się pośladki czyli zrobił się nam „kaczy kuperek”. Możesz też wtedy zauważyć, że lędźwiowy odcinek kręgosłupa jest mocno wygięty. To właśnie przez to brzuch idzie nam jeszcze bardziej do przodu. Wyobraź sobie teraz, że masz na biodrach miskę wypełnioną wodą. Przy przodopochyleniu miednicy woda z miski wylewa nam się przodem bo całe nasze ciało pochyla się do przodu.

Wskazówka: jeśli po dłuższym spacerze dokucza Ci ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa, sprawdź ustawienie miednicy. Jest bardzo prawdopodobne, że jest ona w przodopochyleniu.

Tyłopochylenie miednicy – jest wtedy, gdy, stojąc bokiem do lustra, puszczamy mięśnie brzucha, a pośladki schowają nam się pod siebie (czyli odwrotnie jak przy przodopochyleniu), ramiona i plecy zaokrąglają się do przodu, przez co klatka piersiowa jest zamknięta, a brzuch chowa się do środka. Woda z naszej „miski” wylewa się wtedy tyłem.

Jak w takim razie ułożyć miednicę, żeby było dobrze?

Stań przed lustrem bokiem. Teraz w zależności od tendencji która pojawiła się u Ciebie wcześniej, możemy dojść do prawidłowej pozycji. Jeśli Twoją tendencją jest przodopochylenie, spróbuj lekko podwinąć pośladki. Zobaczysz wtedy, że automatycznie brzuch też się chowa, a pozycja jest stabilniejsza.

Jeśli Twoją tendencją jest tyłopochylenie miednicy, spróbuj lekko wypchnąć pośladki do tylu tak, żeby pępek, który wcześniej był uniesiony do góry przesunął się niżej (ale nie aż tak, jak przy przodopochyleniu).

W obu przypadkach spróbuj pobalansować ciężarem ciała na stopach pamiętając o tym, że na biodrach trzymasz miskę z wodą, którą chcesz pozostawić pełną.

Najlepiej jednak skonsultować się z fizjoterapeut(k)ą. Właściwa praca z ciałem wymaga ogromnej wiedzy i wyczucia. Nie chcesz przecież, żeby próba zlikwidowania złego nawyku spowodowała nowe niepożądane napięcia.

Pamiętaj o misce przy śpiewaniu, wtedy łatwiej będzie Ci wrócić do prawidłowej pozycji miednicy.

Wpis inspirowany postem
Zródło: https://www.instagram.com/p/CHLcTVthX7R/

Rozluźniająca moc oddechu

Wiemy, że prawidłowy oddech jest ważny – szczególnie przy śpiewaniu. Dlatego próbujemy różnych sposobów by go wydłużyć, żeby na przykład móc zaśpiewać jak najdłuższą frazę na jednym wydechu. Jednak często zapominamy o jego bardzo ważnej funkcji jaką jest rozluźnianie.

Spokojny, głęboki oddech potrafi rozluźnić nasze mięśnie, co jest kluczowe w naszym codziennym życiu. W obecnych czasach tempo życia jest bardzo szybkie, przez co wypełnione nieraz permanentnym uczuciem stresu. Jest to bardzo dalekie od wzorca, według którego żyli kiedyś nasi przodkowie czy żyją nadal zwierzęta. Instynktownie nasze ciało jest zaprogramowane na zareagowanie spięciem, adrenaliną w momencie zagrożenia czyli stresującej sytuacji a potem gdy zagrożenie minie (czyli w przypadku naszych przodków gdy udało im się na przykład uciec przed drapieżnikiem), następuje totalne rozluźnienie i głębokie długie oddechy. Takie, jak te, które naturalnie występują u nas gdy śpimy, ponieważ wtedy ciało jest rozluźnione.

Natomiast w naszych czasach często jesteśmy w ciągłej sytuacji zagrożenia, w permanentnym stresie, przez co ciało nie ma kiedy się totalnie rozluźnić. Nie ma miejsca ani czasu na porządny, odżywiający oddech. Zamiast tego jest on brany szybciej, najczęściej górną częścią klatki piersiowej (tzw. oddech szczytowy) przez spięcie innych mięśni. Powoduje to, że nie jesteśmy w stanie w pełni dotlenić naszego organizmu, a oddechy te są płytkie. Nieumiejętność rozluźnienia mięśni po pracy jest także zaburzeniem naturalnego procesu, który powinien zachodzić w naszym ciele. Nasze mięśnie są zaprogramowane na fazę spięcia i rozluźnienia. Sytuacja, w której są ciągle spięte powoduje, że potem nie wiedzą, jak się rozluźnić.

Gdy w takim stanie chcemy śpiewać, możemy zauważyć, że na starcie mamy problem z dłuższym utrzymaniem powietrza na jednym wydechu.

Co możemy z tym zrobić?

Nie mamy wpływu na to jak żyje świat, ale mamy wpływ na nasze działania. Dlatego ważne jest to by znaleźć czas na oddech np: od razu po przebudzeniu, albo po całym dniu wieczorem warto usiąść po turecku lub na krześle, położyć ręce na dolnych żebrach i oddychać wolno przez nos. Postarajmy się zaobserwować przed lustrem gdzie nasze ciało się unosi przy oddychaniu. Jeśli są to ramiona, góra klatki piersiowej albo tylko brzuch, postarajmy się skierować oddech do żeber tak żeby rozszerzały się one na boki przy wdechu i schodziły do środka przy wydechu.

Zadbaj o swój oddech. Zadbasz dzięki temu o odstresowanie i rozluźnienie. Mięśnie, które umieją się rozluźniać, umieją też dobrze pracować. Dzięki temu zobaczysz efekty także w śpiewaniu. ?

Dlaczego tak trudno nam wyplenić stare nawyki

Nasze ciało podczas codziennego funkcjonowania (często w stresie) wypracowało sobie pewne nieprawidłowe zachowania ruchowe, takie jak: garbienie się, wyciąganie szyi do przodu, złe ustawianie stóp, itp. Takie zachowania powodują kompensacje, czyli nadmierne spięcia niektórych mięśni. Przez to ciało traci możliwość wykonywania dobrych wzorców ruchowych, które działały u nas prawidłowo w sposób automatyczny, gdy byliśmy jeszcze dziećmi (można je nazwać ustawieniami fabrycznymi naszego ciała). Przez to, że w danym ruchu mamy kompensacje, budowanie nowego, zdrowego nawyku może nie przynosić rezultatów albo przyniesie tylko chwilowy, ponieważ będzie to budowanie napięcia na napięciu.

By skutecznie zmienić zły nawyk najpierw powinniśmy znaleźć jego przyczynę, czyli zaobserwować się w lustrze, lub nawet nagrać się na wideo podczas śpiewania czy wykonywania codziennych czynności. Zauważymy wtedy jak wygląda i zachowuje się nasze ciało. Czy pracuje prawidłowo? Czy może szyja podczas śpiewania jest za bardzo wyciągnięta do przodu a ramiona zaokrąglone?

Jest to bardzo ważne ponieważ spięcie jednych mięśni powoduje, że ciągną one za sobą drugie.

Co to ma do śpiewania?

Jeśli mamy stale napięty kark, będzie to wpływało na nadmierne napięcie mięśni szyi czyli także mięśni okołokrtaniowych a to z kolei skutkuje tym, że krtań nie będzie mogła swobodnie pracować, ponieważ spięte mięśnie będą ją ciągnęły w swoją stronę.

Żeby to zmienić trzeba najpierw te mięśnie rozluźnić. Na pewno pomoże w tym zadbanie o prawidłowa postawę ciała, masaże/rolowanie karku piłeczką z kauczuku lub tenisową i rozluźnianie całego ciała przez spokojny oddech. Gdy zadbamy o rozluźnienie możemy wprowadzać zdrowy nawyk wtedy będzie łatwiej i szybciej nam go wdrożyć.

Pamiętaj jednak, żeby swoich napięć i kompensacji nie diagnozować samodzielnie. Pomogą Ci w tym specjaliści, między innymi trener(ka) głosu i fizjoterapeut(k)a.

Różne rodzaje ćwiczeń wokalnych, czyli co jest nie tak z rozśpiewkami

Często w kontekście pracy z głosem słyszy się słowo “rozśpiewka”. Tylko co ono tak naprawdę znaczy i czy jest używane prawidłowo?

Istnieje kilka rodzajów ćwiczeń wokalnych. W tym wpisie przyjrzymy się czterem z nich.

1. Ćwiczenia wykonywane przed rozgrzewką wokalną (pre-warm ups)

W tej grupie znajdą się wszelkie ćwiczenia rozciągające, oddechowe, związane z postawą ciała, automasażem, itp. Krótko mówiąc, wszystko to, co możemy zrobić zanim jeszcze wydamy z siebie pierwsze dźwięki.

Te ćwiczenia wykonujemy po to, żeby przygotować nasze ciało do optymalnej i komfortowej pracy.

2. Ćwiczenia rozgrzewkowe (vocal warm ups)

W tej grupie znajdą się ćwiczenia zapewniające głosowi optymalne warunki na start treningu. Wiele z nich to ćwiczenia z grupy SOVT, czyli praca na półotwartym trakcie głosowym.

Są to delikatne, niewymagające dużego wysiłku ćwiczenia z wykorzystaniem głosu, które rozgrzewają nasze mięśnie, poprawiają ich ukrwienie, uelastyczniają i budzą, a wszystko to w bardzo bezpiecznych warunkach.

3. Ćwiczenia techniczne (vocal workout)

Ta grupa ćwiczeń to jest trening zasadniczy. Dzięki nim – w zależności od potrzeb konkretnego głosu – poprawiamy nasz mix, wzmacniamy niskie dźwięki, otwieramy wysokie, uczymy się dźwięki rozpoczynać lub kończyć. Wszystko, co zrobiliśmy przed nimi, służy temu, żeby nasz głos do tego treningu w bezpieczny sposób przygotować.

Ćwiczenia techniczne NIE SĄ uniwersalne. Trzeba je dobrać pod konkretny głos i pod konkretną rozwijaną umiejętność! W innym wypadku zamiast pomóc, można głosowi zaszkodzić.

4. Ćwiczenia rozluźniające po treningu (vocal cool downs)

Nie zawsze dobrze jest po intensywnym treningu zostawić mięśnie same sobie. Czasem, zanim wyjdziemy z lekcji, konieczne będzie wykonanie ćwiczeń przywracających głos do stanu równowagi. Będą to ćwiczenia zbliżające nasz głos do zakresów, których używamy w mowie, ciche i ze zwróceniem uwagi na spokojny oddech.

Nie zawsze trzeba robić wszystkie te ćwiczenia – wszystko zależy od celu konkretnej lekcji. Ale nazywanie wszystkich ćwiczeń „rozśpiewką” jest w najlepszym wypadku dużym uproszczeniem.

Jak myślisz, do której z tych grup ćwiczeń odnosi się słowo “rozśpiewka”?