Jest taki fajny podcast – Lekkomówni, który współtworzą Michał Kasprzyk oraz założycielka naszej Szkoły, Patrycja Obara.
I najnowszy sezon tego fajnego podcastu w całości poświęcony zostanie ważnemu i trudnemu tematowi, jakim jest STRES.
Dla nas, wokalistek i wokalistów, tematyka bardzo bliska, prawda? Trema i strach przed występem publicznym? Brzmi znajomo?
Nie możemy, nie powinniśmy tego tematu ignorować, to nie jest tak, że stres kiedyś przestanie istnieć. Ale możemy nauczyć się z nim żyć w zgodzie, radzić sobie z nim.
Dlatego właśnie polecamy Wam zaglądać do Lekkomównych, którzy wiedząc, że „metod radzenia sobie ze stresem jest oczywiście tyle, ile osób go doświadczających”, będą rozmawiać z ekspertkami i ekspertami z najróżniejszych dziedzin, aby poznać jak najwięcej sposobów na „obłaskawienie tej bestii”, jaką jest stres.
Często, rozwijając umiejętność śpiewania, skupiamy się mocno na elementach technicznych – oddech, postawa, prawidłowa emisja głosu. I dobrze – każdy z tych czynników ma wpływ na nasz głos.
Ale czy technika to wszystko?
Odpowiedź brzmi: zdecydowanie nie!
Śpiew to nie tylko praca mięśni naszej krtani, ale skomplikowany mechanizm, na który mogą mieć wpływ najróżniejsze czynniki. Pierwszy z nich to ogólna kondycja Twojego ciała.
Pracując nad swoim głosem, zwróć uwagę na przykład na to:
– jak się w danym dniu czujesz – czy Twoje ciało dostało odpowiednią ilość snu – czy w ostatnich dniach udawało Ci się regularnie pić odpowiednie ilości wody – czy przyjmujesz aktualnie jakieś leki, które mogą mieć wpływ na głos – czy dokuczają Ci jakieś dolegliwości, które mogą się odbijać na głosie (na przykład refluks czy przeziębienie) – w jakiej jesteś fazie cyklu (jak to może wpływać na głos, przeczytasz w jednym z wcześniejszych postów) – czy nie ma w Twoim ciele nadmiernych napięć, które mogą wpływać na śpiewanie – czy Twój głos nie jest dziś zmęczony po długim dniu pracy czy prób
Najskuteczniejsza praca nad głosem, to taka w uważności, miłości i szacunku do swojego ciała. Możesz dzisiaj zrobić dokładnie tyle, ile możesz.
Te góry, które zwykle masz, dziś są dla Ciebie trudne? Zostaw je na inny dzień. W tej piosence, którą zwykle śpiewasz lekko, dziś brakuje Ci oddechu? Daj sobie na niego czas. Tym dołom, które zawsze są dźwięczne, dziś tej dźwięczności brakuje? Popracuj nad nimi cierpliwie, pozwalając im jednocześnie na tę chwilę słabości. Ona też jest po coś.
Traktuj swój głos z dobrocią, a na pewno pięknie Ci się odwdzięczy.
Często w kontekście pracy z głosem słyszy się słowo “rozśpiewka”. Tylko co ono tak naprawdę znaczy i czy jest używane prawidłowo?
Istnieje kilka rodzajów ćwiczeń wokalnych. W tym wpisie przyjrzymy się czterem z nich.
1. Ćwiczenia wykonywane przed rozgrzewką wokalną (pre-warm ups)
W tej grupie znajdą się wszelkie ćwiczenia rozciągające, oddechowe, związane z postawą ciała, automasażem, itp. Krótko mówiąc, wszystko to, co możemy zrobić zanim jeszcze wydamy z siebie pierwsze dźwięki.
Te ćwiczenia wykonujemy po to, żeby przygotować nasze ciało do optymalnej i komfortowej pracy.
2. Ćwiczenia rozgrzewkowe (vocal warm ups)
W tej grupie znajdą się ćwiczenia zapewniające głosowi optymalne warunki na start treningu. Wiele z nich to ćwiczenia z grupy SOVT, czyli praca na półotwartym trakcie głosowym.
Są to delikatne, niewymagające dużego wysiłku ćwiczenia z wykorzystaniem głosu, które rozgrzewają nasze mięśnie, poprawiają ich ukrwienie, uelastyczniają i budzą, a wszystko to w bardzo bezpiecznych warunkach.
3. Ćwiczenia techniczne (vocal workout)
Ta grupa ćwiczeń to jest trening zasadniczy. Dzięki nim – w zależności od potrzeb konkretnego głosu – poprawiamy nasz mix, wzmacniamy niskie dźwięki, otwieramy wysokie, uczymy się dźwięki rozpoczynać lub kończyć. Wszystko, co zrobiliśmy przed nimi, służy temu, żeby nasz głos do tego treningu w bezpieczny sposób przygotować.
Ćwiczenia techniczne NIE SĄ uniwersalne. Trzeba je dobrać pod konkretny głos i pod konkretną rozwijaną umiejętność! W innym wypadku zamiast pomóc, można głosowi zaszkodzić.
4. Ćwiczenia rozluźniające po treningu (vocal cool downs)
Nie zawsze dobrze jest po intensywnym treningu zostawić mięśnie same sobie. Czasem, zanim wyjdziemy z lekcji, konieczne będzie wykonanie ćwiczeń przywracających głos do stanu równowagi. Będą to ćwiczenia zbliżające nasz głos do zakresów, których używamy w mowie, ciche i ze zwróceniem uwagi na spokojny oddech.
Nie zawsze trzeba robić wszystkie te ćwiczenia – wszystko zależy od celu konkretnej lekcji. Ale nazywanie wszystkich ćwiczeń „rozśpiewką” jest w najlepszym wypadku dużym uproszczeniem.
Jak myślisz, do której z tych grup ćwiczeń odnosi się słowo “rozśpiewka”?
Wiele osób uczących się śpiewu dużą wagę przykłada do rozbudowywania skali głosu. Tymczasem i tak z różnych powodów nie jesteśmy w stanie wykorzystać całej naszej skali w piosence. Po pierwsze mało jest piosenek o ekstremalnie szerokim zakresie dźwięków w melodii. Po drugie to, co jest możliwe w ćwiczeniu, w kontrolowanych warunkach, przy odpowiednio dobranych głoskach, w piosence, na prawdziwych słowach może być nieosiągalne.
Jasne, fajnie jest czasem zaskoczyć w piosence bardzo wysokim, albo bardzo niskim dźwiękiem, ale na co dzień, w takim, nazwijmy to, normalnym śpiewaniu, dużo ważniejsza jest tessitura.
Tessitura to ten zakres naszej skali głosu, którego używamy najchętniej, najczęściej i czujemy się w nim najbardziej komfortowo.
Tessitura to także zakres dźwięków dominujący w danym utworze.
Jak się już zapewne domyślasz, najlepiej jest wtedy, kiedy tessitura naszego głosu jest kompatybilna z tessiturą danej piosenki. Śpiewając taki utwór, czujemy się najbardziej komfortowo i najpełniej rozwijamy potencjał brzmieniowy naszego głosu.
Głos z wiekiem się zmienia z wielu powodów. Zmienia się na przykład gęstość tkanek naszego ciała, ich elastyczność i poziom nawilżenia. W procesie starzenia się organizmu niektóre przestrzenie w naszym ciele, czy różne jego części, zmieniają również swój kształt czy wielkość (ach, grawitacja!). Do tego dochodzą zmiany spowodowane wahaniami poziomów hormonów. Te ostatnie dotyczą w szczególności kobiet.
W okresie perimenopauzy, czyli w czasie poprzedzającym menopauzę, poziomy estrogenów i progesteronu w ciele kobiety zaczynają się wahać, a w okresie menopauzy znacząco się obniżają. Zwykle następuje to między 45 a 55 rokiem życia. Ponieważ hormony płciowe mają wpływ na brzmienie naszego głosu, o czym pisałam już we wcześniejszych postach, to tak gwałtowna zmiana ich poziomu również może się odbić na jego jakości.
Chociaż zmiany głosu nie są uznawane za jeden z symptomów klimakterium, to wiele kobiet je u siebie w tym okresie obserwuje. Nie jest to jednak regułą. Są głosy, które przechodzą ten turbulentny okres bez szwanku. Są głosy, które stają się inne, ale niekoniecznie będzie to oznaczać jakieś dysfunkcje. Zdarzają się też głosy, które wraz z rozpoczęciem menopauzy stopniowo zaczynają tracić część swoich dawnych możliwości.
Co można z tym zrobić?
Po pierwsze – bądź dla siebie dobra. Sen, odpoczynek, woda, zbilansowana dieta, aktywność fizyczna – wszystko to, co robi dobrze Twojemu ciału, robi też dobrze głosowi. Tylko bez presji. Jeśli się nie da, to się nie da i trzeba to sobie wybaczyć.
Po drugie – obserwuj siebie i swój głos. Jeśli trzeba, skonsultuj zmiany, które zauważasz, z laryngologiem lub foniatrą. Być może te zmiany nie mają podłoża hormonalnego. Trafna diagnoza jest najlepszym drogowskazem do dalszych działań.
Po trzecie – pracuj nad swoim głosem. Dzięki temu szybciej zareagujesz na pojawiające się zmiany. Część z nich na pewno da się opanować dzięki prawidłowej technice wokalnej.
